دانشگاه آزاد اسلامی

واحد علوم و تحقیقات

پایان نامه کارشناسی ارشد  رشته : مدیریت اجرایی

گرایش : مدیریت استراتژیک

موضوع :

بررسی وضعیت بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات (IT Governance)  و رابطه آن با  سودآوری شرکتها

استاد مشاور:

دکتر علی تیزرو

سال تحصیلی 1389-1391

برای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود

(در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است)

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

 

برای دیدن جزییات بیشتر و خرید فایل متن کامل اینجا کلیک کنید.

 

صفحه	فهرست مطالب عنوان
1	چکیده
3	فصل اول : کلیات و طرح تحقیق
4	مقدمه		1-1
5	بیان مساله		1-2
6	اهمیت و ضرورت تحقیق		1-3
8	جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق		1-4
9	سوالات تحقیق		1-5
10	فرضیه های تحقیق		1-6
10	اهداف مشخص تحقیق		1-7
11	اهداف کاربردی		1-8
11	استفاده کنندگان از تحقیق		1-9
12	روش تحقیق		1-10
14	تعریف مفهومی و عملیاتی واژه ها و اصطلاحات		1-11
15	خلاصه فصل		1-12
16	فصل دوم : مروری بر ادبیات و مباحث نظری
17	مقدمه		2-1
18	فناوری اطلاعات (IT) ، زیرساختها و استراتژیها		2-2
23	فناوری اطلاعات بعنوان ابزار رقابتی و سودآوری		2-3
24	حاکمیت فناوری اطلاعات		2-4
صفحه	فهرست مطالب عنوان
27	حاکمیت شرکتی یا سازمانی	2-4-1
27	حاکمیت سازمانی و حاکمیت IT	2-4-2
30	اهمیت حاکمیت فناوری اطلاعات	2-4-3
31	حاکمیت فناوری اطلاعات و دولت الکترونیک	2-4-4
32	حاکمیت فناوری اطلاعات و امنیت اطلاعات	2-4-5
33	حاکمیت فناروی اطلاعات و مدلهای تصمیم گیری	2-4-6
34	حوزه های مورد توجه حاکمیت فناوری اطلاعات	2-4-7
35	حاکمیت فناوری اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات	2-4-8
36	شیوه های استقرار حاکمیت فناوری اطلاعات	2-4-9
37	چارچوبهای اعمال حاکمیت فناوری اطلاعات	2-4-10
38	کوبیت	2-5
39	تاریخچه پیدایش کوبیت	2-5-1
39	ماموریت کوبیت و هدف کوبیت	2-5-2
40	کوبیت چه کاری انجام می دهد	2-5-3
40	چارچوب کوبیت	2-5-4
43	حاکمیت با کوبیت	2-5-5
44	تمرکز کوبیت بر کسب و کار	2-5-6
45	کوبیت در چه جاهایی پیاده سازی می شود	2-5-7
46	مدل بلوغ کوبیت	2-5-8
48	اهداف کسب و کار و اهداف IT	2-5-9
51	استفاده  از کوبیت و پشتیبانی آن از حاکمیت فناوری اطلاعات	2-5-10
51	امنیت اطلاعات و کوبیت	2-5-11
53	روش اندازه گیری بلوغ بوسیله کوبیت	2-5-12
54	موانع پیاده سازی کوبیت	2-5-13
صفحه	فهرست مطالب عنوان
55	بورس اوراق بهادار تهران	2-6
55	تاریخچه بورس اوراق بهادار تهران	2-6-1
60	انواع تالارهای بورس	2-6-2
60	شاخص های بورس	2-6-3
61	شاخص P/E	2-6-4
61	سودآوری و نسبت های سودآوری شرکتها	2-6-5
62	سودآوری چیست	2-6-5-1
62	نسبتهای سودآوری	2-6-5-2
63	سود سهام	2-6-5-3
63	سود خالص پیش بینی شده هر سهم	2-6-5-4
64	سود خالص هر سهم	2-6-5-5
64	سود عایدی هر سهم	2-6-5-6
64	شناسایی شرکتهای سودده	2-6-5-7
65	مروری بر پیشینه تحقیق	2-7
66	پیشینه داخلی تحقیق	2-7-1
67	پیشینه خارجی تحقیق	2-7-2
77	خلاصه فصل	2-8
78	فصل سوم: روش اجرایی تحقیق
79	مقدمه	3-1
79	روش تحقیق	3-2
81	قلمرو تحقیق	3-3
81	قلمرو موضوعی تحقیق	3-3-1
81	قلمرو زمانی	3-3-2
81	قلمرو مکانی	3-3-3
صفحه	عنوان
82	جامعه آماری مورد مطالعه	3-4
83	فهرست مطالب منابع گردآوری داده ها	3-5
84	نحوه محاسبه سطح بلوغ	3-6
86	نحوه محاسبه شاخص سود ده بودن شرکتها	3-7
88	ابزار تجزیه و تحلیل داده ها	3-8
89	آزمونهای آماری	3-9
89	آمار توصیفی	3-9-1
89	آﻣﺎر اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﯽ	3-9-2
90	روایی و پایایی داده ها	3-10
91	خلاصه فصل	3-11
92	فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آمار داده های تحقیق
93	مقدمه	4-1
94	تجزیه و تحلیل آماری	4-2
95	آمار توصیفی نتایج	4-3
97	آمار استنباطی نتایج	4-4
104	مباحث تحقیق	4-5
105	بالاترین و پایین ترین رتبه های مربوط به بلوغ حاکمیت IT	4-5-1
107	وضعیت بلوغ حاکمیت IT به تفکیک صنایع	4-5-2
108	تجزیه و تحلیل وضعیت اهداف IT و اهداف سازمانی	4-5-3
109	وضعیت صنایع از لحاظ تحقق اهداف IT تعیین شده در کوبیت	4-5-4
111	وضعیت صنایع از لحاظ تحقق اهداف کسب و کار	4-5-5
112	وضعیت مقایسه ای صنایع از منظر مالی از طریق اهداف کسب و کار معرفی شده در کوبیت 4.1	4-5-6
صفحه	فهرست مطالب عنوان
112	وضعیت مقایسه ای صنایع از منظر مشتریان از طریق اهداف کسب و کار معرفی شده در کوبیت 4.1		4-5-7
113	وضعیت مقایسه ای صنایع از منظر روابط داخلی		4-5-8
114	وضعیت مقایسه ای صنایع از منظر آموزش و رشد		4-5-9
115	مقایسه وضعیت بلوغ حاکمیت IT با سایر کشورها		4-6
117	خلاصه فصل		4-7
119	فصل پنجم : نتایج و پیشنهادات
120	مقدمه		5-1
120	نتایج بررسی و آزمون فرضیات تحقیق		5-2
123	پیشنهادات بر اساس یافته های تحقیق		5-3
124	بحث نظری تحقیق		5-4
126	محدودیتهای تحقیق		5-5
127	پیشنهاد برای پژوهش های آینده		5-6
128	فهرست منابع و ماخذ
128	منابع فارسی
130	منابع انگلیسی
133	پیوست ها
133	پیوست شماره یک: پرسشنامه
145	پیوست شماره دو :سایر نمودارها

چکیده :

اهمیت نقش بکارگیری تکنولوژی اطلاعات در فعالیتهای کسب و کار ، امروزه بر هیچ کس پوشیده نیست و این مهم چه بصورت عملی و چه بصورت علمی در زمینه های مختلف به اثبات رسیده است. در عصر فعلی ، وجود امکانات بسیار زیاد در حوزه IT و همچنین وجود تکنولوژیهای مختلف در کسب و کار ، این سوال را در اذهان روشن می کند که بکارگیری این تکنولوژیها تا چه میزان با اهداف تجاری سازمان همسو خواهد بود؟

سازمانها برای رسیدن به اهداف بلند مدت ، برنامه استراتژیک تدوین می کنند و همواره سعی بر آن دارند که استراتژیهای مبتنی بر فناوری اطلاعات را نیز در نظر بگیرند و سرمایه گذاری و مدیریت فناوری اطلاعات خود را بعنوان یک استراتژی انتخاب نمایند. اما ضمانت  همسو بودن این استراتژیها با یکدیگر چگونه  قابل تشخیص و اندازه گیری است؟ موسسه  ITGI¹  (موسسه حاکمیت فناوری اطلاعات)یکی از معتبرترین مراجع فعال در زمینه زیر ساختهای فناوری اطلاعات ابزاری بنام COBIT² را ارائه نمود. این ابزار از طریق پایش و ارزیابی 34 فرآیند IT در چهار حوزه برنامه ریزی ، پیاده سازی ، پشتیبانی ، و ارزیابی ، برای ما توان رقابتی سازمان را به تصویر می کشد و هم راستایی استراتژیهای کسب و کار با استراتژیهای فناوری اطلاعات را که مهمترین هدف حاکمیت فناوری اطلاعات می باشد را ارزیابی و اندازه گیری می نماید .

در اینجا تعداد 42 شرکت از شرکتهای بورس اوراق بهادار مورد بررسی قرار گرفت و در وحله اول سطح بلوغ آنها اندازه گیری شد و برای شرکتهای تولیدی بورس اوراق بهادار تهران این رتبه 1.46 بدست آمد . این رتبه جایگاهی بین 0 تا 5 در مدل رتبه بندی کوبیت قرار می گیرد . همچنین بطور متوسط مشاهده شد که صنایع کشور در حوزه برنامه ریزی و سازماندهی دارای رتبه 1.87 و در حوزه پیاده سازی رتبه 1.59 را کسب  در حوزه ارائه و پشتیبانی رتبه 1.44 و در پایین ترین رتبه حوزه نظارت و ارزیابی با رتبه 0.95 قرار گرفت . این بررسی نشان داد صنایع تولیدی در ایران در جایگاه مناسبی از نظر طیف رتبه بندی کوبیت قرار ندارند و می توان نتیجه گرفت ،  حاکمیت مبتنی بر IT در شرکتهای ایرانی از جایگاه مناسبی برخوردار نیست در مرحله بعد پس از جمع آوری داده های مربوط به دو متغیر ( بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و سوددهی ) رابطه همبستگی بین دو متغیر اندازه گیری شد . نتیجه آزمون همبستگی پیرسون برابر 0.575 بدست آمد .با توجه به بررسی های بوجود آمده در مورد تاثیر متغیر بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات بر سودآوری شرکت ها تایید می گردد. در ادامه این پژوهش نیز متغیرهای دیگری مورد آزمون قرار گرفت این متغیرها شامل استقلال واحد IT و حاکمیت فناوری اطلاعات بود که نشان داد به میزان  0.603 در بین آنها همبستگی مثبت وجود دارد و همچنین تعداد افراد با تحصیلات دانشگاهی به میزان 0.517 با افزایش سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات رابطه دارد.

 1-1- مقدمه

سیستم های اطلاعاتی بعنوان ابزار اصلی در کسب و کار مطرح است . ولی چگونه استفاده نمودن از این ابزار شاید بسیار با اهمیت تر باشد و اینکه  سطوح بکارگیری از این سیستم ها چگونه تعریف می شود؟  تصمیم گیران برای استقرار این گونه ابزارات چه کسانی هستند؟ آیا صرف برخوردار بودن از  قدرت کاریزماتیک در نزد مدیران ارشد می توان این اختیار را به آنها در تصمیم گریهای مهم در حوزه IT را داد؟ آیا صرف اینکه مدیران مالی سازمانها و شرکتها به دلیل برخورداری از قدرت بازی با پول به آنها این اختیار را می دهد که در تعیین استراتژیهای IT اعمال نفوذ نموده و مسیر سازمان را به انحراف بکشانند؟ مدیران ارشد و مدیران عامل چگونه تحت تاثیر این موارد قرار میگیرند؟ اینها و چندین سوال دیگر همه به این موضوع اشاره دارد که حاکمیت در سازمان در حول کدام محور قرار دارد؟

سازمان ها ناگزیر از این هستند که محوریت خود را بر اساس IT قرار دهند ، وتا بدینوسیله مدیران عامل و مدیران ارشد و سهامداران بتوانند اطلاعات مورد نیاز خود را از سیستم های اطلاعاتی به تنهایی استخراج نمایند. شرکتهای موفق محوریت خود را حول IT قرار میدهند نه اشخاص ، مسیر آینده خود را بر اساس استنتاجات سیستم های اطلاعاتی و  بر اساس داده های ثبت شده قرار می دهند نه بر اساس گزارشات سلیقه ای مدیران و به منظور خوشایند نمودن آنها ! اما دستیابی به این محوریت چگونه صورت میگیرد؟ چگونه می توانیم سازمان خود را IT محور نمایم؟ پاسخ به این سوال در اوایل دهه 1990 میلادی با ارائه استانداردهای خاص در این حوزه  و همچنین معرفی و تدوین چارچوب های IT ارانه گردید . استقبال از این استانداردها و چارچوب ها به گونه ای بود که شرکتها و سازمانهای زیادی در همان سالهای اول آنرا در بکارگرفتند و از مزایایی آن برخوردار شدند . تا جاییکه شرکت مایکروسافت در سال 2000  از این چارچوب ها بعنوان پایه اصلی سیستم های مبتنی بر MOF¹ استفاده نمود (مدیری  و همکاران  ,1389) .  سیر تکاملی این استانداردها و چارچوب ها، تا به اکنون همچنان ادامه دارد و هر سال آخرین ویرایش های این چارچوب ها با توجه به تکنولوژیهای جدید اطلاعاتی و

 1-Microsoft Office Framework

مسائل جدیدی که سازمانها با آن روبرو می شوند  ارائه می شود.

  1-2- بیان مساله   

تکنولوژی اطلاعات و سود آوری بنگاهها دو واژه نزدیک به هم هستند که بنگاهها از طریق بکارگیری این تکنولوژیها در پی حداکثر کردن منعفت خود هستند. در این رابطه بنگاهها و سازمانها اقدام به سرمایه گذاری در تکنولوژیهای اطلاعاتی می نمایند. اما اینکه بطور واقعی این سرمایه گذاری چگونه کنترل و ارزیابی می شود بدون داشتن یک نظام کنترلی صحیح ممکن نیست. از سوی دیگر همانطور که در مقدمه نیز بیان شد ، مسیری که IT حرکت می کند و مسیری که سازمان حرکت می کند چگونه است؟ آیا استراتژیهای که در IT تعریف می شود با استراتژیهای که سازمان برای کسب  درآمد و موفقیت تعریف می کند در راستای هم قرار دارند؟

انتخاب روش های صحیح استقرار نظام های اطلاعاتی از اهمیت ویژه ای در سازمانها برخوردار هستند ، چرا که بکارگیری این نظام ها در موفقیت سازمانها بسیار موثر می باشد و از طریق این موفقیت ها ، سازمانها به هدف اصلی خود یعنی بهره وری و سوده دهی می رسند. اما این نظام ها اغلب در شرکتهای ایرانی بصورت موفق به اجرا گذاشته نشده و یا بطور ناقص اجرا می شود . شاید بتوان به دلایل ذیل استقرار یک چارچوب مناسب همانند یک چتر حمایتی بر روی سازمان را ضروری دانست:

1. جلوگیری از هزینه های گزاف و بدون برنامه در حوزه IT .
2. جلوگیری از اعمال سلایق شخصی مدیران به جهت نفود در مدیران ارشد.
3. نظارت و ارزیابی برکلیه فرآیند های مبتنی بر IT در سازمان.
4. افزایش کارایی و اثربخشی سازمان .
5. تسریع در ارائه اطلاعات و تصمیم سازی.
6. ایجاد کانالهای ارتباطی و تبادل داده ها.
7. تجارت الکترونیک.
8. ایجاد دولت الکترونیک و شهروند الکترونیک.
9. کنترل منابع سازمانی .
10. ایجاد کسب و کار موفق و کسب منافع مالی بیشتربرای سازمان.
11. همسو سازی فرآیندهای کسب و کار و فرآیندهای IT
12. ایجاد زبان مشترک بین سازمانها و ارتباطات برون سازمانی

به دلایل فوق ، استقرار یک حاکمیت مبتنی بر IT در شرکتها امری ضروریست .به همین منظور بررسی وضعیت حاکمیت IT در شرکتهای ایرانی دارای اولویت می باشد ، تا از این طریق به راهکارهای مناسبی برای استقرار آن رسید . و بر این اساس بتوان یک مدلی را برای شرکتهای ایرانی بومی سازی کرد تا بتوان بر اساس آن و ابزارهای مانند کوبیت این چارچوب ها را مستقر نمود. در اینجا برای درک بهتر از شرکت و سازمان ،  تعریفی از شرکت و سازمان بیان می شود منظور از سازمان پدیده ای اجتماعی است که آگاهانه هماهنگ شده و دارای حد و مرز به طور نسبی مشخصی بوده که وظیفه اساسی آن رسیدن به اهداف مشترک یا مجموعه اهداف می باشد. کلیه شرکتهای سهامی ، ارتش ، مدرسه ، بیمارستان ، دانشگاه ، کلیسا ، زندان همگی در این گروه قرار دارند ولی قوم و قبیله و خانواده از این گروه مستثنی هستند.(سید جوادین ، 1386 ؛  هال  ، 1384)

 

1-3- اهمیت و ضرورت تحقیق

سرمایه گذاریهای زیاد در حوزه فناوری اطلاعات به امید بهبود در عملکرد سازمان و بهبود فرآیندهای کاری در برخی از موارد موفقیت آمیز نبوده و نتیجه معکوس از خود به جا می گذارد . اغلب پروژه های سازمان بدلیل عدم شناخت نیازهای واقعی سازمان و کافی نبودن سطح بلوغ فناوری اطلاعات در سازمان  ، موجب شکست این پروژه ها می گردد .

بکارگیری سخت افزار و نرم افزار به جهت تحقق اهداف استراتژیک سازمان و سرمایه گذاری در این خصوص بدون برنامه ریزی و کنترل دقیق و فراهم آوردن ملزومات آن میسر نمی باشد. بهره گیری مناسب از مزایای فناوری اطلاعات در سطوح مختلف بنگاه و صنعت ، نیازمند ملزومات و بسترهای مناسب است که بدون مهیا شدن این بسترها سرمایه گذاری هنگفت در بخش فناوری اطلاعات باعث تحقق اهداف راهبردی و استراتژی سازمان نخواهد شد.

اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق از این رو می باشد که نشان می دهد که بین سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و  افزایش کارایی و اثر بخشی شرکتها که دو عنصر اصلی سودآوری می باشد رابطه وجود دارد . در عصر کنونی سازمانهای که بتوانند اهداف فناوری اطلاعات را با اهداف کلان سازمان منطبق و هم راستا نمایند دارای مزایای رقابتی خواهند بود. شاید بتوان اهمیت و ضرورت انجام این تحقیق را در موارد ذیل خلاصه کرد:

1-  یکسو سازی فناوری اطلاعات با تصمیمات استراتژیک سازمانی.

2- به شرکتها و سازمانها نشان میدهد که سرمایه گذاری در فناوری اطلاعات به گونه ای که بتوان کلیه فرآیندهای سازمانی را کنترل و نظارت کرد نه تنها هزینه نخواهد بود بلکه بعنوان یک سرمایه گذاری محسوب میشود و آنها را در مسیر افزایش نرخ سود دهی و بهره وری هدایت نماید.

3- ضرورت حسابرسی و ممیزی فناوری اطلاعات بعنوان پایه ممیزی کلیه فرایندها از طریق ایجاد حاکمیت فناوری اطلاعات .

فقر دانش لازم در بکارگیری فناوری های نوین در بین برخی از  مدیران ارشد سازمانها منجر به پیدایش و  قدرت در بالای سلسله مراتب اداری در بین افرادی می شود که  خوراکهای اطلاعاتی را برای مدیران ارشد تهیه می کنند. ولی این خوراکهای اطلاعاتی ممکن است خالص و مبتنی بر اطلاعات شفاف نباشد . مدیران بر اساس این اطلاعات تصمیم گیری میکنندو اینجاست که مسیر یک سازمان بوسیله تصمیم غلط و نادرست از مسیر و  هدف اصلی کسب و کار خود به انحراف میرود و این ضرورت در ذهن محقق شکل میگیرد که آیا وجود یک واحد مستقل IT در سازمان می تواند در بلوغ حاکمیت مبتنی بر فناوری اطلاعات موثر است؟ آیا وجود پرسنل با تحصیلات دانشگاهی در  یک سازمان می تواند در بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات موثر باشد؟ آیا وجود این پارامترها می تواند سازمان را در کسب اهداف استراتژیکی خود کمک نماید؟

1-4- جنبه جدید بودن و نوآوری در تحقیق

اینکه در تمام سازمانها از فناوری اطلاعات بهره می برند جای هیچ شک و شبه ای نیست ولی اینکه آیا این مهم در راستای استراتژیهای سازمان می باشد و هم راستایی با یکدیگر دارند از اهمیت بالاتری برخوردار می باشد. بکارگیری هر یک از روشها و چارچوب های حیطه فناوری اطلاعات که بتواند کلیه فرآیندهای سازمان را تحت کنترل خود قرار دهد و بعنوان یک ابزار کنترلی در اختیار مدیران ارشد سازمان قرار گیرد از اهمیت بالای برخوردار می باشد .

از آنجایکه در کشور ما ، موضوع دولت الکترونیک مطرح می باشد ، یکی از زیر ساختهای اصلی حضور در دولت الکترونیک ، ایجاد و استقرار استانداردهای لازم در حوزه فناوری اطلاعات می باشد . وجود این زیر ساخت های استاندارد از قبیل کوبیت می تواند این خواسته را تحقق بخشد . کوبیت ، با تحت کنترل قرار دادن کلیه فرایندهای مرتبط با فناوری اطلاعات ، می تواند موثر باشد . همچنین می توان با اندازه گیری بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات ( بوسیله کوبیت) در شرکتها ، به آنها نشان داد که برای کسب مزیتهای رقابتی، وضعیت فرآیندهای مرتبط با فناوری اطلاعات سازمان آنها در چه شرایطی می باشند و برای تحقق اهداف خود می بایست بر روی  کدامین فرآیندهای  خود متمرکز باشند.

در کشور ما بکارگیری این چارچوب و حتی استانداردهای ازقبیل ITIL ویا ISO 27000  هنوز جایگاهی در میان شرکت ها و سازمانهای دولتی و غیر دولتی برای خود پیدا ننموده اند و ضروریست که در اینجا عنوان شود همانطور که برای یک سازمان تولیدی ارائه استاندارد برای تولید محصولات لازم و اجباری می باشد ، پیاده سازی استاندارهای لازم برای فناوری اطلاعات نیز به همان اندازه و شاید بیشتر لازم و ضروری باشد.

جنبه جدید بودن و نوآوری در این تحقیق از این رو است که به موضوع اندازه گیری بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در شرکتهای ایرانی می پردازد واینکه آیا بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در سازمانها با میزان سود دهی آنها نسبتی دارد یا خیر. آیا استقلال واحد IT در میزان بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات موثر است و بین آنها یک رابطه معناداری وجود دارد؟ آیا می توان وجود پرسنل با تحصیلات دانشگاهی را با سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات مرتبط دانست؟   اگر چه معرفی شدن و بکارگیری این چارچوب ها در کشورهای پیشرفته همانند یک استاندارد ضروریست ، اما در کشور ما حتی به درستی روی آن تحقیق نشده است و این تحقیق در نوع خود کم نظیر می باشد .

1-5 – سوالات تحقیق

سوالات اصلی تحقیق:

• وضعیت بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در بین شرکتهای بورس چگونه است ؟
• آیا شرکتهای که در سطح بالاتری در بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات هستند نسبت به سایر شرکتها از سودآوری بیشتری برخوردارند؟ یا به عبارتی آیا بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات سازمانها و میزان سود آوری آنها رابطه معناداری وجود دارد؟

سوالات فرعی تحقیق:

• آیا می توان گفت که تقاوت معناداری بین صنایع مختلف در بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات وجود ندارد؟
• آیا شرکتهای که مدیریت واحد IT آنها بصورت مستقل و تحت مدیریت مستقیم مدیریت عامل یا مدیریت ارشد سازمان اداره می شوند در مقایسه با سایر شرکتها که مدیریت IT ندارند یا تحت مدیریت سایر واحدها هستند از سطح بلوغ بالاتری برخوردارند؟ یا به عبارتی آیا بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و استقلال واحد IT رابطه معناداری وجود دارد؟
• آیا تعداد پرسنل تحصیل کرده می تواند در بالا بودن سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات موثر باشد؟ و یا به عبارتی آیا بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و تعداد پرسنل با تحصیلات دانشگاهی رابطه معناداری وجود دارد؟

1-6- فرضیه‏های تحقیق

• بلوغ حاکمیت فناوری در بین شرکتهای ایرانی در جایگاه کمتر از متوسط قرار دارد.
• بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات سازمانها و میزان سود آوری آنها رابطه معناداری وجود دارد.
• بین صنایع مختلف در بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات تفاوت معناداری وجود ندارد.
• بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و استقلال واحد IT رابطه معناداری وجود دارد.
• بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و تعداد پرسنل با تحصیلات دانشگاهی رابطه معناداری وجود دارد.

1-7- اهداف مشخص تحقیق

هدف اصلی از این پژوهش بررسی و اندازه گیری و مقایسه بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در بین شرکتهای حاضر در بورس با استفاده از چارچوب کوبیت  4.1 می باشد. که  در این بین حصول موارد ذیل نیز از اهداف پژوهشگر می باشد.

• اندازه گیری و بررسی و شناخت سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در شرکتهای حاضر در بورس اوراق بهاردار تهران و همچنین مقایسه آن در بین صنایع مختلف بورس.
• بررسی وجود تفاوت در بین صنایع مختلف در بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات .
• بررسی وجود رابطه بین سطح بلوغ حاکمیت فناروی اطلاعات و سودآوری شرکتها.
• بررسی سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در بین شرکتهای حاضر در بورس و استقلال واحد IT .
• بررسی سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در بین شرکتهای حاضر در بورس و تعداد پرسنل با تحصیلات دانشگاهی.

1-8 – اهداف کاربردی

اندازه گیری و مقایسه ی بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات در بین شرکتهای حاضر در سازمان بورس و اوراق بهادار تهران  و اندازه گیری میزان حاکمیت آنها از مهمترین اهداف این پژوهش می باشد همچنین می توان از موارد ذیل بعنوان اهداف کاربردی نام برد.

• مقایسه و تحلیل میزان سودآوری شرکتها با توجه به رتبه و ارزیابی بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات .
• ارائه راهکارهای مناسب به شرکتها در خصوص بهبود فرآیندها .
• ایجاد معیاری مناسب جهت حسابرسی IT .
• فراهم نمودن یافته های تحقیقاتی برای ارتقاء و بهبود سطح بکارگیری فناوری اطلاعات در شرکتها به منظور تحقق اهداف استراتژیکی.
• ایجاد یک معیار مقایسه ای و ممیزی همترازی استراتژیهای شرکتی و استراتژیهای فناوری اطلاعات.

 

1-9 – استفاده کنندگان از تحقیق

استفاده کنندگان از این تحقیق طیف وسیعی از مدیران ارشد اجرایی و مدیران عامل سازمانها و همچنین مدیران ارشد فناوری اطلاعات هستند که می توانند با مطالعه این تحقیق ، اقدامات اساسی مرتبط با بکارگیری IT در سازمان خود را بکار گیرند. و کلیه فرآیندهای IT در سازمان خود را تحت کنترل قرار دهند .  همچنین سازمانهای دولتی که ملزم به ایجاد یک گردش اطلاعاتی مشترک بین سایر سازمانهای دولتی دیگر و بین مردم و سایر شرکتهای خصوصی هستند ، می توانند از استفاده کنندگان باشند . پس ضروریست سازمانها دارای یک چارچوب کنترلی برای فعالیتهای مرتبط با فناوری اطلاعات باشند. اهمیت وجود چارچوب حاکمیت IT برای موفقیت دولت الکترونیک (E-Government) برای همه به اثبات رسیده و مورد پذیرش قرار گرفته است (Ridley,2005) .  همچنین دانشجویانی که تمایل به کار کردن کارهای تحقیقاتی در این رابطه را دارند.

بطور کلی و خلاصه می توان استفاده کنندگان از این تحقیق را در موارد ذیل خلاصه کرد:

• شرکتهای مورد مطالعه این تحقیق .
• نهادها ، ارگانهای دولتی ، وزارت خانه ها.
• شرکتهای خصوصی و دولتی.
• دانشجویان.

 

1-10 – روش تحقیق

اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ از ﻧﻈﺮ ﻧﺘﯿﺠﻪ اﺟﺮا و ﻫﺪف، ﮐﺎرﺑﺮدی و از ﻧﻈﺮ ﺟﻤﻊ آوری داده ﻫﺎ و اﻃﻼﻋﺎت و آزﻣﻮن ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ، ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ -ﭘﯿﻤﺎﯾﺸﯽ از ﻧﻮع ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ اﺳﺖ. ﻫﺪف ﭘﮋوﻫﺶ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺪود ﺗﻐﯿﯿﺮات ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮ ﺑﺎ ﺣﺪ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﯾﮏ ﯾﺎ ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﯿﺮ دﯾﮕﺮ اﺳﺖ. ﻫﺮﯾﮏ از ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻫﺎی ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻃﻼﻋﺎت واﻗﻌﯽ ﮐﻪ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎی ﻋﻤﻠﮑﺮد واﻗﻌﯽ ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان در ﻃﻮل دوره زﻣﺎﻧﯽ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ آزﻣﻮن ﺷﺪه اﻧﺪ.

کوبیت سازمان را از 4 منظر و از طریق 34 فرایند تقسیم بندی شده در این 4 منظر سطح بلوغ حاکمیت فناروی اطلاعات تحت کنترل خود قرار می دهد . برای اندازه گیری بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات نیازمند به ابزاری است که این ابزار را چارچوب کوبیت از طریق دستورالعمل های تهیه شده در نسخه 4.1 کوبیت ، در اختیار ما می گذارد. این دستورالعمل ها به خوبی نشان می دهد که چگونه از طریق پرسش قرار دادن این 34 فرآیند سطح بلوغ آنها را ارزیابی نماییم .بدین ترتیب ، از طریق پرسشنامه ای که از این 34 فرایند تشکیل شده و مطابق با اصول ذکر شده در کوبیت نسخه 4.1 است ، سازمان را مورد ارزیابی قرار می دهیم  . منظور از اندازه گیری یعنی تعیین سطح بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات است و از این روست که می توانیم پی ببریم که فواصل اطلاعاتی و یا گپ های هر فرآیند کجاست و از طریق این 34 فرآیند می توان سطح بلوغ هر فرآیند و هر حوزه و در نهایت کل سازمان را اندازه گیری نمود.

از سوی دیگر چون فرض اصلی این تحقیق وجود رابطه بین سودده بودن شرکتهای بورسی و سطح بلوغ حاکمیت فنارری اطلاعات است . برای مقایسه بین بلوغ و سوده بودن نیازمند به یک شاخص داریم که سوده بودن شرکتهای حاضر در بورس را نشان دهد . برای اینکه بتوانیم به شاخص صحیحی از سودآور بودن سازمان برسیم می بایست به سود عایدی هر سهم در یک دوره مالی توجه کنیم .  بدین معنی که یک سهم از هر شرکت چقدر سود داده است. در این پژوهش به منظور افزایش اطمینان از تحقیق داده های مربوط به 3 دوره مالی ( از سال 1388 تا 1390 ) مورد بررسی قرار گرفت و سود هر سهم بطور میانگین در این 3 سال مورد بررسی قرار گرفت و از صورتهای مالی شرکتهای مورد مطالعه استخراج شد. جامعه آماری این پژوهش شرکتهای پذیرفته شده در تالار اصلی و تالار فرعی  بازار اولیه بورس هستند که تعداد کل این جامعه 108 شرکت را تشکیل می دهد. این جامعه به دو دلیل عمده انتخاب گردید . اول آنکه اطلاعات شرکتهای که در تالار اصلی و فرعی بورس هستند ، بصورت شفاف از طرف بورس اوراق بهادار پذیرفته شده اند وبه راحتی در دسترس می باشند و دلیل دوم اینکه این شرکتها از لحاظ اندازه و تولید و ارزش کل بازار در سطحی می باشند که فناوری اطلاعات در آنها از جایگاه نسبتا خوبی برخوردار هستند . سایر فرضیات این تحقیق از قبیل وجود رابطه بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و تعداد پرسنل با تحصیلات دانشگاهی و همچنین وجود رابطه بین بلوغ حاکمیت فناوری اطلاعات و استقلال واحد IT  و در نهایت وجود و یا عدم وجود تفاوت بلوغ حاکمیت IT در بین شرکتهای بورسی مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این فرضیات از طریق آزمونهای پیوستگی و همبستگی رابطه بین متغییرها مانند آزمون پیرسون مورد آزمون قرار خواهد گرفت. همچنین از تحلیل واریانس و انحراف معیار برای تحلیل نتایج استفاده خواهد شد.

تعداد صفحه :175