دانشگاه آزاد اسلامی واحد نراق

پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد
رشته مدیریت دولتی گرایش تحول
 
عنوان :
بررسی رابطه معنویت در محیط کار با شادی کارکنان در موسسات آموزش عالی استان همدان
 
 
بهار92
 

 

تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه :

(ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)

فهرست مطالب
چکیده ————————————————————–1
فصل اول
1-1) مقدمه ———————————————————-3
1-2)  بیان مسأله——————————————————-4
1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق———————————————-6
1-4) تاریخچه مطالعاتی————————————————–8
1-5) چهارچوب نظری تحقیق———————————————10
1-6) فرضیه های تحقیق ————————————————-11
1-7) اهداف تحقیق —————————————————-12
1-8) حدود مطالعاتی:—————————————————12
1-9) تعریف واژه ها و اصطلاحات کلیدی————————————-13
فصل دوم:مروری بر ادبیات تحقیق
2-1) بخش اول: معنویت در محیط کار—————————————15
2-1-1)  مقدمه——————————————————-15
(2-1-2  تعریف معنویت————————————————-15
2-1-3)  تفاوت مذهب و معنویت——————————————-16
2-1-4 ) رویکردهای مختلف در رابطه با معنو———————————-18
2-1-5)  هوش معنوی—————————————————20
2-1-6)  معنویت و آموزه های اسلامی—————————————22
2-1-7)  نظریه سازمان و معنویت——————————————-25
2-1-8)  معنویت در محیط  کار——————————————–25
2-1-9) ابعاد معنویت در کار ———————————————-29
2-1-10)  شاخص های کار معنوی——————————————34
2-1-11) مزایا و منافع معنویت در سازمان ————————————-35
2-1-12)  دلایل جذابیت معنویت در محیط کار———————————36
2-1-13)   رویکردهای توسعه و بهبود معنویت در محیط کار————————38
2-1-13-1) رویکرد اول ————————————————38
2-1-13-2)  رویکرد دوم————————————————39
2-1-14)  عوامل تقویت کننده معنویت در محیط کار——————————39
2-2)   بخش دوم شادی————————————————–42
2-2-1) مقدمه——————————————————–42
2-2-2) مفهوم شادی —————————————————42
2-2-3) مدل­های مرتبط با شادی و نشاط در محیط کار—————————–45
2-2-3-1) مدل الکساندر کرولف برای شادی در محیط کار————————–45
2-2-3-2) مدل سه بخشی ایجاد شادی در محیط کار——————————51
2-2-4) ویژگی کارکنان شاد در سازمان—————————————53
2-2-5) مطلوبیت شادی و شاد بودن در اسلام———————————–54
2-2-5-1) نگاه متعالی دین به شادی—————————————–54
2-2-5-2) انواع شادی در اسلام——————————————–55
2-3)   بخش سوم: معنویت در محیط کار و شادی——————————–57
2-4) بخش چهارم: پیشینه تحقیق——————————————-58
2-4-1)تحقیقات خارجی————————————————-58
2-4-2) تحقیقات داخلی————————————————-63
(2-5 بخش پنجم: مدل مفهومی تحقیق:—————————————65
فصل سوم:روش‌ اجرای تحقیق
3-1) مقدمه ———————————————————72
3-2)روش تحقیق—————————————————–72
3-2-1) روش تحقیق از نظر هدف——————————————73
3-2-2) روش تحقیق از نظر روش——————————————73
3-2-3- روش تحقیق از نظر اجرا——————————————-73
3-3) ابزار و روش­های گردآوری اطلاعات و داده­ها——————————-74
3-4) روایی و پایایی پرسشنامه  ——————————————–75
3-5) جامعه آماری تحقیق————————————————77
3-6) تعیین حجم نمونه تحقیق———————————————77
3-7) روش تجزیه و تحلیل اطلاعات و آزمونهای آماری مورد استفاده——————-79
فصل چهارم:تجزیه و تحلیل داده‌ها
4-1) مقدمه———————————————————-81
4-2) بررسی ویژگی­های جمعیت شناختی پاسخ دهندگان—————————82
4-2-1) جنسیت ——————————————————82
4-2-2) سطح تحصیلات————————————————-83
4-3) تجزیه و تحلیل استنباطی داده­ها—————————————–84
4-3-1) آزمون همبستگی اسپیرمن——————————————84
4-3-2) بررسی وضعیت معنویت در محیط کار و مؤلفه­های آن در مؤسسات آموزش عالی همدان—-89
4-3-3 ) بررسی وضعیت شادی کارکنان و مؤلفه­های آن در مؤسسات آموزش عالی همدان—-90
4-3-4) رتبه بندی مؤلفه های معنویت در محیط کار کارکنان مؤسسات آموزش عالی استان همدان—-92
4-3-5) رتبه بندی مؤلفه های شادی کارکنان در مؤسسات آموزش عالی استان قم———–93
فصل پنجم:نتیجه‌گیری و پیشنهادها
5-1) مقدمه ———————————————————96
5-2 ) نتایج بدست آمده از آمار توصیفی ————————————–96

5-3 ) نتایج بدست آمده از آمار استنباطی ————————————–97
5-3-1) بررسی نتایج بدست آمده از آزمون همبستگی اسپیرمن———————–97
5-3-2 ) بررسی نتایج بدست آمده از آزمون میانگین یک جامعه آماری——————98
5-3-3 ) بررسی نتایج بدست آمده از آزمون فریدمن——————————98
5-4) بحث و نتیجه گیری————————————————98
5-5 ) ارائه پیشنهادها بر مبنای یافته‌های تحقیق———————————100
5-6) ارائه پیشنهادها برای تحقیقات آتی————————————–101
5-7 ) محدودیتهای تحقیق———————————————–102
پیوست ها————————————————————103
منابع و ماخذ———————————————————–120


فهرست جداول
جدول1-2: مقایسه اجمالی معنویت از منظر اسلام و غرب————————————–24
جدول 2-2: شایستگی ها و قابلیتهایی حاصله از معنویت رشدیافته———————33
جدول 3-3: شکل کلی و امتیاز بندی پرسشنامه تحقیق—————————–74
جدول 2-3 : شماره سؤالات مربوط به هر مؤلفه در پرسشنامه————————75
جدول 3-3 : آلفای کرونباخ پرسشنامه‌ معنویت در محیط کار و مؤلفه های آن————–76
جدول 4-3 : آلفای کرونباخ پرسشنامه‌ شادی و مؤلفه های آن————————-76
جدول 5-3 : تعداد نمونه آماری هر دانشگاه————————————78
جدول 4-1 : توزیع فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان————————82
جدول3-4 : نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با مثبت اندیشی کارکنان———84
جدول4-4 : نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با یادگیری کارکنان——–85
جدول4-5 : نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با خودگشودگی کارکنا—–86
جدول4-6: نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با مشارکت کارکنان———86
جدول4-7 : نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با معنادار بودن کار کارکنان——–87
جدول4-9 : نتایج آزمون همبستگی اسپیرمن معنویت در محیط کار با علاقه کارکنان———88
جدول 4-10 : وضعیت میانگین و انحراف معیار معنویت در محیط کار و مؤلفه­های آن——–89
جدول4-11 : نتایج آزمون میانگین یک جامعه آماری برای معنویت در محیط کار و مؤلفه­های آن—–89
جدول 4-12 : بررسی وضعیت معنویت در محیط کار و مؤلفه های آن——————-90
جدول 4-12 : وضعیت میانگین و انحراف معیار شادی کارکنان و مؤلفه­های آن————-91
جدول 4-14:  نتایج آزمون میانگین یک جامعه آماری برای شادی کارکنان و مؤلفه های آن—–91
جدول 15-4 : بررسی وضعیت شادی کارکنان و مؤلفه های آن————————92
جدول 4-16 : معنی داری آزمون فریدمن مؤلفه های معنویت در محیط کار—————93
جدول 17-4 : اولویت بندی مؤلفه های معنویت در محیط کار ———————–93
جدول 4-18 : معنی داری آزمون فریدمن مؤلفه­های شادی کارکنان———————94
جدول 4-19 : اولویت بندی مؤلفه های رفتارهای شادی کارکنان ———————-94
جدول 1-5 : نتایج حاصل از آزمون فرضیات تحقیق—————————–103
 
 
 
فهرست نمودار ها
نمودار 4-1 : فراوانی مربوط به جنسیت پاسخ دهندگان—————————-82
جدول 4-2 : توزیع فراوانی مربوط به سطح تحصیلات پاسخ دهندگان——————83
 
 
چکیده :
در سالهای اخیر جایگاه معنویت در سازمان ها به طور فزاینده از سوی مدیران، سرپرستان، کارکنان و محققان به عنوان یک ضرورت برای تعاملات با سازمان ها با کارکنان، مشتریان و جامعه مورد توجه قرار گرفته است. از طرفی، برای زمان­های طولانی، انسان­ها در جستجوی منبع شادی بوده­اند، بنابراین مطالعه و بررسی شادی و علل اصلی آن مناسب و لازم می­باشد. تحقیق حاضر با هدف بررسی رابطه معنویت در کار و شادی مشاهده شده در رفتار کارکنان صورت گرفته است. . جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان دانشگاههای شهرستان همدان می باشند که تعداد نمونه آماری بدست آمده 290 نفر و ابزار جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. به منظور سنجش معنویت در محیط کار از پرسشنامه استاندارد میلیمن و همکارانش (2003) و به منظور سنجش شادی نیز با توجه به مؤلفه­های مدل الکساندر کرولف پرسشنامه­ای طراحی شد. به منظور تحلیل داده ها نیز از آزمون های کولموگروف اسمیرنف، میانگین یک جامعه آماری و آزمون فریدمن و آزمون همبستگی اسپیرمن به وسیله نرم افزار SPSS استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان داد که مؤلفه های معنویت کار ( کار با معنی، وحدت و یگانگی، همسویی با ارزشهای سازمان ) و شادی کارکنان در سطح مطلوبی قرار دارند. نتایج به دست آمده از آزمون همبستگی اسپیرمن نشان دهنده وجود ارتباط بین معنویت در محیط و شادی کارکنان و تایید کلیه فرضیه های تحقیق می باشد.

واژگان کلیدی: معنویت، معنویت در محیط کار، شادی
 
 
فصل اول
 
 
 
1-1) مقدمه
انسان ها وارد دوران جدید و بی سابقه ای در زندگی خود شده اند؛ دورانی که در آن، دنیا بشدت در حال تغییر و تحول است. از اواخر قرن گذشته، در دهه نود قرن بیستم، نوعی یکپارچگی مجدد بین زندگی بیرونی و درونی در حال شکل گیری بوده است. ورود مفاهیمی همچون اخلاق، حقیقت، درستکاری، معنویت، اعتماد و . به پژوهش­ها و اقدامات مدیریتی و کسب و کار، همه حکایت از ظهور پارادیم جدیدی دارند (فرهنگی و دیگران، 1385، ص7). در سال­های اخیر جایگاه معنویت در سازمان­ها به­طور فزاینده از سوی الف) مدیران، ب) سرپرستان، ج) کارکنان و د) محققان به عنوان یک ضرورت برای تعاملات با سازمان­ها، کارکنان، مشتریان و جامعه مورد توجه قرار گرفته­است (جعفردوست، 1388، ص69). مفهوم معنویت برای سازمان­ها از اهمیت زیادی برخوردار است، چون سازمان­ها می­توانند از طریق ایجاد محیطی انسانی (بر مبنای ارزش های انسانی) که در آن­ها کارکنان بتوانند تمام استعدادهای خود را شکوفا کنند، به سود و منافع دست یابند (دانیل^[1]،2010، ص442). سازمان­های بزرگ از معنویت در محیط­های کاری خود حمایت می­کنند و سازمان­ها اگر به تمام معنی نیازهای اعضای خود را برآورده سازند -این موضوع شامل اجازه دادن به افراد برای ابراز معنویت آنها می باشد- می توانند موفق­تر باشند. معنویت زیر­بنایی برای تجربه بشری است و بنابراین باید قسمتی از فرهنگ سازمانی را ایجاد نماید (جعفردوست، 1388، ص69). از سوی دیگر معنویت یکی از عوامل شادی آفرین می باشد. لوینسون و گراف (1973) گرایش به معنویت را یکی از فعالیت­های نشاط آفرین معرفی کردند. نتیجه معنویت واقعی، ساختن انسانی آرام تر، شادتر و صلح جو تر است. معنویت، علاوه بر کمک به انسان در جهت داشتن نگرشی مثبت به زندگی، به او کمک می کند در شرایط سخت و منفی و آزار دهنده نیز تسلط بیشتری روی مسائل داشته باشد (زارعی متین و حق گویان، 1390، ص60). تحقیق حاضر در پی بررسی ارتباط دو متغیر معنویت در محیط کار و شادی کارکنان در موسسات آموزش عالی می­باشد.

1-2) بیان مسأله
برای زمان­های طولانی، انسان­ها در جستجوی منبع شادی بوده­اند، بنابراین مطالعه و بررسی شادی و علل اصلی آن مناسب و لازم می­باشد. شادی به­عنوان یک اثر و نتیجه مثبت و سودمند؛ رضایت از زندگی؛ و فقدان اثر و نتیجه منفی، تعریف می شود. شادی، اشاره به هر چیز خوب دارد: از لذت تا معرفت و از عشق تا آسودگی خاطر (مالپره^[2]، 2010، ص2).
شادی یک تجربه و حس درونی و ذهنی می­باشد: افراد به اندازه­ای شاد می­باشند که خودشان اعتقاد و باور دارند که شاد هستند. دانشمندان تمایل دارند که با شادی به عنوان یک مفهوم رفاه روانی برخورد نمایند، یک سازه چند بعدی که چندین جزء و مولفه، از جمله رفاه و سلامت عاطفی^[3] (یعنی، تجربه مکرر احساسات مثبت و تجربه کم و نادر احساسات منفی)، شایستگی، اشتیاق، استقلال، عملکرد منسجم و رضایت را تحت پوشش قرار می­دهد. (رگو و دیگران^[4]، 2010، ص2).
رویکردهای نظری و تئوریک برای درک و شناخت فرآیندهایی که شادی را تحت تاثیر قرار می­دهند، هم شامل دستورالعمل­ها و فرمول­های پایین به بالا و هم بالا به پایین می­باشند. دستور العمل­های پایین به بالا بر نقش فاکتورهای خارجی مانند مهارت و تجربه و جمعیت شناختی­ها تاکید می­کنند. اگر­چه، اغلب مطالعات گزارش می­کنند که شادی به فاکتورهای خارجی بستگی دارد، تاثیر بسیاری از این متغیرها، نسبتا کم است. بنابراین دستور العمل­های بالا به پایین نیز که بر ویژگی­ها و خصیصه­های درونی افراد، تاکید می­نمایند، مورد مطالعه قرار گرفته­اند. در مقایسه با ویژگی­های خارجی، چندین خصیصه درونی، در تغییرپذیری شادی، مؤثرتر در نظر گرفته شده­اند. این خصیصه­های درونی شامل ویژگی­های شخصیتی از جمله برونگرایی و روان­رنجورخویی و متغیرهای مربوط به شخصیت از جمله ثبات اسنادی، ثبات عاطفی، تنهایی، منبع کنترل و اعتماد به نفس می باشند. تحقیقات در زمینه شادی نشان می­دهند که خلق و خو و فطرت در مقایسه با متغیرهای جمعیت شناختی ارتباط قوی­تری با شادی دارند (هولدر و دیگران^[5]،2008،ص22).
معنویت بالاترین سطح رشد در زمینه­های مختلف روان شناختی، اخلاقی، هیجانی و بین فردی را در بر می گیرد. معنویت آنچه را که روح برای انسان بودن، دنبال می کند، نشان می دهد. زمانی که فرد سلامت روح دارد، روح انسان با محیط خودش سازگار شده و با دیگران و جهان اطراف مرتبط می شود و به ابعاد دیگر او نفوذ می کند. که این ابعاد، شامل ابعاد فیزیکی، روان شناسی، عاطفی و اجتماعی می باشد. یکی از ابعاد روان شناختی و روانی مرتبط، مساله سلامت روح و شادی می باشد (ساغروانی، 1388، ص28).
روش­های دستیابی به شادی، در فرهنگ­های مختلف متفاوت می­باشد، جستجو و تلاش برای شادی، همگانی و جهانی است. محیط­های کاری یک نقش حساس و اصلی در شادی افراد ایفا می­نماید، همان گونه که گاوین و ماسون (2004) خاطر نشان می کنند، واضح است که اگر برای افراد امیدی به پیدا کردن شادی عمومی در زندگی­شان، وجود داشته باشد، آنها باید در کار شاد باشند(رگو و پینه کانها^[6]،2008،ص740).
تحقیقات صورت گرفته نشان داده اند که مطالعه شادی به چند دلیل حائز اهمیت می باشد:
شادی ذاتا و به نفسه ارزشمند است؛
شادی با عملکرد بالاتر و کارکرد سازمانی بهتر در ارتباط می­باشد؛
شادی یک عنصر سازنده اصلی زندگی خوب و جامعه خوب می­باشد (رگو و دیگران^[7]، 2010، ص2).
تئوری­های موجود بیان می­کنند که معنویت ممکن است شادی و رفاه روانی را به چندین طریق افزایش و بهبود دهد (باقری و دیگران،2020 ، ص1556).
با توجه به نتایج مثمر ثمر شادی بر عملکرد کارکنان و با توجه به تئوری های موجود در زمینه تاثیر معنویت در محیط کار بر روی شادی، هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی رابطه بین معنویت در محیط کار و شادی کارکنان و ارائه راهکارهای مناسب به منظور بهبود معنویت کارکنان و شادی آن­ها در محیط کار می باشد.

1-3) اهمیت و ضرورت تحقیق
انسان ها وارد دوران جدید و بی سابقه ای در زندگی خود شده اند؛ دورانی که در آن، دنیا به شدت در حال تغییر و تحول است. طی چهارصد سال گذشته، غرب که بین دنیای درونی و بیرونی تفاوت قائل شده است و فعالیت های دنیوی را از اموری مانند مذهب، معنویت و عرفان به کلی جدا کرده است، اکنون به دنبال نوعی یکپارچگی مجدد بین زندگی درونی و بیرونی است و یکی از حوزه های مهمی که این یکپارچگی در آن به صورت جدی مطرح شده است، محیط کسب و کار سازمان می باشد(شجاعی، 1388،ص3). اگر چه تا چند دهه قبل از این، باور غالب بر این بود که این نیروی عظیم برای جهان مدیریت و بازرگانی مناسب نیست و هم چنین این موضوع منحصرا در ادبیات عامه پسند مورد بحث و گفتگو قرار می گرفت، اما اکنون به عنوان موضوع پژوهشهای دانشگاهی و علمی به طور جدی مطرح است. این نیروی قدرتمند، چنان بر اصول مدیریت و بازرگانی پرتو افکنده و نظریه های آن را تحت تاثیر قرار داده که از نظر برخی از صاحب نظران به عنوان یک تحول و پیشرفت اساسی در حوزه مدیریت و بازرگانی شمرده می شود(رستگار و عابدی جعفری ،1386،ص100).
بر اساس نتایج تحقیقات معنویت در محیط کار، مزایایی فراوان برای سازمان ها داشته و باعث بهبود بهره وری و افزایش عملکرد آن ها می شود. معنویت در سازمان با خلاقیت، رضایت شغلی، عملکرد تیمی و تعهد سازمانی(مقیمی و دیگران،1386، ص92)، صداقت و اعتماد، افزایش اخلاق و وجدان کاری و انگیزش ارتباط مثبت داشته و همه این موارد به صورت مستقیم و غیرمستقیم سبب بهبود عملکرد، سودآوری و اثربخشی سازمان می گردند (فرهنگی و دیگران، 1385، ص16).
از سوی دیگر، در دو دهه گذشته پژوهش در خصوص شادی و نشاط افزایش چشمگیری یافته است. مایرز (1993) در کتابی به عنوان به دنبال شادکامی نوشته است که تعداد مقالات منتشر شده درباره شادکامی از 150 مقاله در سال 1979 به 870 مقاله در یک دهه بعد افزایش یافته است. از سال 2000 به بعد، در نگاه سازمان ملل برای تعیین سطح توسعه یافتگی کشورها متغیرهای نشاط، امید به آینده، خشنودی و رضایتمندی افراد جامعه نیز به عنوان یک متغیر کلیدی وارد محاسبات شده است. به این صورت که اگر مردم یک جامعه احساس نشاط، خشنودی و رضایتمندی نکنند، نمی توان آن جامعه را توسعه یافته قلمداد کرد، که این نشان دهنده اهمیت شادی و نشاط می باشد(صفری شالی،1387، ص66).
افزایش شادی درکارکنان، می­تواند یک روش مناسب برای تحریک و برانگیختن کارکنان و بهبود عملکرد سازمانی باشد. احساسات مثبت، می­تواند میزان توجه، شناخت و اقدام را گسترش دهد و منابع فیزیکی، ذهنی و اجتماعی را به وجود آورد. همچنین، احساسات مثبت، می­تواند ادراکات کارکنان از معنی داری و ارزش بیشتر حاصل از کار را پرورش دهد، یعنی اینکه آنها فقط برای پاداش­های مالی یا پیشرفت در مسیر شغلی کار نمی­کنند، بلکه برای انجام و تکمیل یک شغل خوب، به صورت شخصی و فردی کار می­کنند و این گرایش و تمایل می­تواند عملکردشان را بهبود دهد(رگو و پینه کانها^[8]،2008،ص740).
با توجه به اینکه موسسات آموزش عالی، سازمان هایی هستند که در تماس مستقیم با نسل جوان جامعه هستند، نحوه برخورد کارکنان این موسسات با جوانان از اهمیت زیادی برخوردار می باشد و در این میان معنویت کارکنان و میزان شادی آنها تاثیر مثبتی بر این نحوه برخورد و عملکرد این کارکنان دارد، در نتیجه تحقیق حاضر به دنبال بررسی رابطه معنویت در محیط کار و شادی کارکنان می باشد.

 1 Daniel
1 Malpere
2 Affective well-being(AWB)
3 Rego et al
4 Holder et al
2 Rego & Pina e Cunha
3 Rego et al