با توجه ‌به این که لفظ امضا در بسیاری از قوانین مدنی کمرنگ مطرح شده ولی در دو مبحث وصیت و ادله اثبات دعوا به صورت برجسته بیان گردیده و دارای آثار حقوقی فراوانی می‌باشد و به دلیل محدودیت حجم پایان نامه فقط ‌به این دو بحث مهم در قانون مدنی پرداخته ایم.

 

گفتار دوم: ماهیت امضا، مهر و اثرانگشت در حقوق تجارت

 

مبحث اول: لفظ امضا، مهر و اثرانگشت در مواد قانون تجارت و نکات آن

 

ماده ۹ ق.ت ( دفتر دارایی )

 

ماده ۱۱ ق. ت ( امضای دفاتر تجاری توسط نماینده اداره ثبت )

 

ماده ۱۲ ق. ت ( پلمپ دفاتر تجاری )

 

ماده ۶ق. ت ( تعهد سرمایه ی شرکت توسط مؤسسین )

 

ماده ۷ ق. ت ( مندرجات الزامی اظهار نامه ثبت شرکت )

 

ماده ۸ ق. ت ( مندرجات الزامی طرح اساسنامه شرکت )

 

ماده ۱۲ ق. ت ( نحوه ی پذیره نویسی )

 

ماده ی ۱۴ ق.ت ( تشریفات تنظیم ورقه ی تعهد سهم )

 

ورقه ی تعهد سهم در دو نسخه تنظیم و با قید تاریخ به امضای پذیره نویس یا قائم مقام قانونی او رسیده و نسخه اول نزد بانک نگهداری و نسخه دوم با قید رسید وجه نقد و مهر و امضای بانک به پذیره نویس تسلیم می شود.

 

تبصره – در صورتی که ورقه ی تعهد سهم را شخص برای دیگری امضا کند هویت و نشانی کامل و سمت امضا کننده قید و مدرک سمت او اخذ و ضمیمه خواهد شد .

 

ماده ۱۵ ق. ت ( آثار امضای ورقه ی تعهد سهم )

 

امضای ورقه تعهد سهم بخودی خود مستلزم قبول اساسنامه شرکت و تصمیمات مجامع عمومی صاحبان سهام می‌باشد.

 

ماده ۲۰ ق. ت ( تأسیس و ثبت شرکت سهامی خاص )

 

ماده ۲۵ ق. ت ( شرایط الزامی اوراق سهام )

 

اوراق سهام باید متحدالشکلو چاپی و دارای شماره ی ترتیب بوده و امضای لااقل دو نفر که به موجب مقررات اساسنامه تعیین می شود برسد.

 

• نکته: اصولاً در عمل در اساسنامه شرکت ها پیش‌بینی می شود که تعیین اشخاصی که حق امضای اوراق سهام را دارند، با هیئت مدیره است^[۲۸].

ماده ۲۸ ق. ت ( ممنوعیت صدور گواهینامه موقت سهم و ورقه سهم قبل از ثبت شرکت )

 

تا وقتی که شرکت به ثبت نرسیده صدور ورقه ی سهم یا گواهینامه موقت سهم موضوع است، در صورت تخلف امضا کنندگان مسئول جبران خسارات اشخاص ثالث خواهند بود.

 

• نکات:

 

1. 1. به موجب ماده ۱۷ همین قانون گرچه قبل از ثبت، شرکت سهامی به وجود می‌آید لکن قانون‌گذار برای عدم ثبت، آثاری مترتب ‌کرده‌است که عملاً فعالیت شرکت سهامی مستلزم ثبت آن است. یکی از این آثار در ماده ۲۸ آمده است. سایر آثار مترتبه بر عدم ثبت را می توان در مواد ۵۵، ۲۲، ۱۹ همین قانون ملاحظه کرد .

 

1. 1. برای ملاحظه ضمانت اجرای کیفری صدور سهام قبل از به ثبت رسیدن شرکت ر. ک بند ۴ ماده۲۴۳ همین قانون.

 

1. به موجب ماده ی ۲۵ همین قانون امضا کنندگان اوراق سهام، در اساسنامه تعیین می‌شوند. با توجه به ماده ۱۷ و ۱۸ و بند ۵ ماده ۲۴۳ همین قانون صدور ورقه سهم قبل از پذیره نویسی کلیه سرمایه شرکت و تأدیه حداقل سی و پنج در صد آن و تحویل کلیه سرمایه غیر نقدی نیز ممنوع و دارای مسئولیت کیفری است. همچنین رجوع کنید به بند ۳ ماده ۲۴۴٫

ماده ۴۰ ق. ت ( انتقال سهم با نام )

 

انتقال سهم با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مذبور امضا کند. در موردی که تمامی مبلغ اسمی سهم پرداخت نشده است نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. هر گونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.

 

ماده ۵۸ ق. ت ( مندرجات الزامی اطلاعیه انتشار اوراق قرضه )

 

• نکته: انتشار آگهی انتشار اوراق قرضه بدون امضای صاحبان امضاهای مجاز و نام و نشانی مدیران جرم محسوب می شود. (ماده ۲۴۸ ل. ا. ق. ت) لایحه قانون اصلاح قسمتی از قانون تجارت مصوب ۲۴/۱۲/۴۷

ماده ۶۰ ق. ت ( مندرجات الزامی ورقه قرضه )

 

ورقه قرضه باید شامل نکات زیر بوده و به همان ترتیبی که برای امضای اوراق سهام مقرر شده است امضا بشود:

 

• توضیح: برای ملاحظه ضمانت اجرای کیفری عدم رعایت قواعد مندرج در بندهای این ماده ر. ک. م ۲۵۲٫

ماده ۹۹ ق. ت ( لزوم دریافت ورقه ورود به جلسه )

 

ماده ۱۰۵ ق. ت ( مجمع عمومی: لزوم تنظیم صورت جلسه مذاکرات )

 

از مذاکرات و تصمیمات مجمع عمومی صورت جلسه ای توسط منشی ترتیب داده می شود که به امضای هیئت رئیسه مجمع رسیده و یک نسخه از آن در مرکز شرکت نگهداری خواهد شد.

 

• توضیح: اگر اعضای هیئت مدیره از تنظیم صورت جلسه ی مذکور در این باره خودداری کنند، به جزای نقدی محکوم می‌شوند. (ر. ک. ماده ۲۵۶ همین قانون)

ماده ۱۲۳ ق. ت ( صورت جلسه: لزوم و ترتیب تنظیم )

 

برای هریک از جلسات هیئت مدیره باید صورت جلسه ای و لااقل به امضای اکثریت مدیران حاضر در جلسه برسد. در صورت جلسه هیئت مدیره ….

 

ماده ۱۲۵ ق. ت ( اختیارات مدیرعامل )

 

مدیر عامل شرکت در حدود اختیاراتی که توسط هیئت مدیره به او تغویض شده است نماینده شرکت محسوب و از طرف شرکت حق امضا دارد.

 

ماده ۱۷۱ ق. ت ( مندرجات الزامی گواهی نامه حق خرید سهم )

 

• تبصره بند ۶ = گواهینامه حق خرید سهم باید همان ترتیبی که برای امضای اوراق سهام مقرر است به امضا برسد.

ماده ۱۷۴ ق. ت ( طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام؛ مندرجات )

 

طرح اعلامیه پذیره نویسی مذکور در ماده ۱۷۳ باید به امضای دارندگان امضای مجاز شرکت رسیده و مشتمل بر نکات زیر باشد:

 

ماده ۱۷۸ ق. ت ( مهلت پذیره نویسی سهام جدید )

 

ماده ۱۸۳ ق. ت ( تشریفات ثبت افزایش سرمایه در شرکت سهامی خاص )

 

• تبصره بند ۴: اظهارنامه های مذکور در این ماده باید به امضای کلیه اعضای هیئت مدیره رسیده باشد.

ماده ۱۸۵ ق. ت ( پرداخت مبلغ سهم از طریق تبدیل مطالبات سهام )

 

در صورتی که مجمع عمومی فوق العاده صاحبان سهام افزایش سرمایه شرکت را از طریق تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت تصویب شده باشد سهام جدیدی که در نتیجه این گونه افزایش سرمایه صادر خواهد شد با امضای ورقه خرید سهم توسط طلبکارانی که مایل به پذیره نویسی سهام جدید باشند انجام می‌گیرد.

 

ماده ۲۶۴ ق. ت. ( مقررات جزایی )

 

هرکس اعلامیه پذیره نویسی سهام یا اطلاعیه انتشار اوراق قرضه شرکت سهامی را بدون امضاهای مجاز و نام و نشانی مؤسسین یا مدیران شرکت منتشر کند به جزای نقدی از ده هزار تا سی هزار ریال محکوم خواهد شد. ( ر. ک. م ۵۸ )

 

ماده ۲۷۹ ( تبدیل شرکت سهامی : مدارک لازم برای تسلیم به مرجع ثبت شرکت‌ها )