پایان نامه ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها | ... | |
دانشکده علوم انسانیبرای رعایت حریم خصوصی نام نگارنده و استاد راهنما در سایت درج نمی شود (در فایل دانلودی نام نویسنده و استاد راهنما موجود است) تکه هایی از متن پایان نامه به عنوان نمونه : (ممکن است هنگام انتقال از فایل اصلی به داخل سایت بعضی متون به هم بریزد یا بعضی نمادها و اشکال درج نشود ولی در فایل دانلودی همه چیز مرتب و کامل است)
چکیده: در محیط رقابتی امروز، ارزیابی مناسب عملکرد شرکتها، نه تنها برای سرمایهگذاران و اعتباردهندگان موضوعی مهم و حیاتی میباشد بلکه برای خود شرکتها نیز از اهمیت فوقالعادهای برخوردار است. همچنین ارزیابی عملکرد و تعیین میزان رقابتپذیری شرکتها به توسعه صنعت مربوطه نیز کمک میکند. هدف از این پژوهش ارزیابی عملکرد مالی و رتبهبندی شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ میباشد. برای انجام این پژوهش از 5 شاخص میزان درآمد، بازده حقوق صاحبان سهام، سود هر سهم، هزینه تأمین مالی منابع لیزینگ و نسبت بدهی استفاده شده است که این شاخصها بر اساس مطالعات پیشین، نظر خبرگان و در نهایت انجام آزمون آماری انتخاب گردیدند و پس از جمعآوری صورتهای مالی شرکتهای لیزینگ، مقدار هر شاخص محاسبهشده و در مدلهای مربوطه قرار گرفته است. از دو مدل DEA و AHP/DEA تقاطعی برای تعیین کارایی شرکتها و رتبهبندی آنها استفاده شده است. جامعه این پژوهش شامل کلیه شرکتهای لیزینگ دارای مجوز از بانک مرکزی در بازه زمانی سالهای 1387 تا 1391 میباشد. پس از انجام محاسبات لازم، کارایی کل شرکتها تعیین شد و در هر سال رتبهبندی کاملی انجام شد و نتیجه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج بررسی نشان میدهد که مدل AHP/DEA تقاطعی نسبت به مدل DEA کلاسیک میتواند رتبهبندی کاملتری را در خصوص واحدهای مورد بررسی ارائه دهد و در نهایت شرکتهای مورد بررسی میتوانند با مراجعه به نتایج پژوهش حاضر جایگاه خود در صنعت لیزینگ را تشخیص داده و به نقاط قوت و ضعف خود پی ببرند، به علاوه شرکتهای لیزینگ ناکارا میتوانند با بررسی وضعیت شرکتهای لیزینگ کارا نسبت به بهبود شاخصهای عملکردی و ارتقاء کارایی خود اقدام کنند. از طرف دیگر سهامداران میتوانند سهام شرکتی را که طی سالهای مورد بررسی عملکرد بهتری داشته است را خریداری کنند. واژگان کلیدی: ارزیابی عملکرد، کارایی، لیزینگ، روش تحلیل پوششی دادهها، روش AHP/DEA تقاطعی فهرست مطالب عنوان صفحه فصل اول کلیات تحقیق: 1 1-1 مقدمه 2 1-2 بیان مسئله 3 1-3 اهمیت و ضرورت تحقیق 4 1-4 هدفهای تحقیق 6 1-5 سؤالهای تحقیق 6 1-6 روششناسی تحقیق 7 1-7 جامعه آماری 7 1-8 ابزارهای گردآوری (دادهها) اطلاعات 7 1-9 قلمرو تحقیق 7 1-10 تعریف عملیاتی واژگان کلیدی تحقیق 8 1-11 جمع بندی 11 1-12 چهارچوب کلی پژوهش 12 فصل دوم مروری بر ادبیات تحقیق: 13 2-1 مقدمه 14 2-2 ارزیابی عملکرد 14 2-2-1 تعریف ارزیابی عملکرد 14 2-2-2 تاریخچه ارزیابی 16 2-2-3 اهمیت و ضرورت ارزیابی عملکرد 17 2-2-4 دیدگاههای سنتی و نوین در ارزیابی عملکرد 19 2-2-5 فرآیند ارزیابی عملکرد 21 2-2-6 مدلها و الگوهای سیستم ارزیابی عملکرد 24 2-3 لیزینگ 31 2-3-1 تشریح مختصر عملیات لیزینگ در ایران 31 2-3-2 تاریخچه لیزینگ در ایران 33 2-3-3 انواع روشهای لیزینگ 34 2-3-4 مزایای تأمین مالی از شرکتهای لیزینگ در مقایسه با بانکها 39 2-3-5 مزایای لیزینگ 40 2-3-6 نقش لیزینگ در توسعه اقتصادی کشورها 41 2-3-7 انواع شرکتهای لیزینگ از نظر نوع مالکیت 42 2-3-8 منابع مالی شرکتهای لیزینگ 43 2-3-9 شیوه محاسباتی اقساط ماهیانه در شرکتهای لیزینگ 44 2-3-10 محدودیتهای معاملاتی و محاسباتی شرکتهای لیزینگ 45 2-4 تحلیل پوششی دادهها (DEA) 46 2-4-1 دو مشخصه اساسی برای الگوی (DEA) 47 2-4-2 مزایای روش DEA 48 2-4-3 محدودیت های الگوی (DEA) در مقایسه با سایر الگوها 49 2-4-4 رابطه تعداد ورودیها و خروجیها با تعداد DMUها 49 2-5 رویکرد AHP/DEA برای رتبهبندی واحدهای تصمیم گیرنده 50 2-6. روش AHP/DEA تقاطعی برای رتبه بندی واحدهای تصمیم گیرنده 53 2-7 پیشینه تحقیق 55 2-8 جمع بندی 72 فصل سوم روش تحقیق: 73 3-1 مقدمه 74 3-2 روششناسی تحقیق 75 3-3 مدل مفهومی تحقیق 76 3-4 جمعیت آماری و نمونه پژوهش 78 3-4-1 جامعه آماری 78 3-5 انتخاب متخصصین 79 3-6 جمعآوری دادههای شرکتهای لیزینگ 79 3-7 روش گردآوری اطلاعات : 79 3-8 قلمرو تحقیق 80 3-9 چگونگی انتخاب متغیرها 80 3-10 تعریف مفهومی و نحوه محاسبه شاخصها 81 3-11 روش تجزیه و تحلیل دادهها 83 3-12 معرفی شرکتهای لیزینگ مورد بررسی 83 3-13 جمع بندی 98 فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها: 99 4-1 مقدمه: 100 4-2 نحوه انتخاب شاخصها و اولویتبندی آنها 100 4-3 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در سال 1387 102 4-3-1 محاسبه کارایی شرکتها با استفاده از مدل DEA 104 4-3-2 رتبهبندی شرکتهای کارا با مدل AHP/DEA سینوانی استرن و همکاران 105 4-3-3 رتبهبندی شرکتهای کارا با مدل AHP/DEA تقاطعی 109 4-3-3-2 گام دوم: محاسبه وزنهای واحدها توسط AHP. 111 4-4 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در سال 1388 115 4-5 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در سال 1389 120 4-6 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در سال 1390 126 4-7 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در سال 1391 132 4-8 ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در بازه زمانی 1387 تا 1391 138 4-9 جمع بندی 143 فصل پنجم نتیجه گیری و پیشنهادات: 144 5-1 مقدمه 145 5-2 چگونگی انتخاب متغیرها 145 5-3 روش تجزیه و تحلیل دادهها 145 5-4 بحث و نتیجه گیری 146 5-5 پیشنهاداتی برای تحقیقات آتی 149 5-6 محدودیتهای تحقیق 150 منابع. 151 پیوست ها 160 فهرست جداول عنوان صفحه جدول (2-1): ارزیابی دستگاهها و کارکنان بر اساس نگرش نوین در مقایسه با نگرش سنتی (اسنپ و همکاران، 41:1994) 20 جدول (2-2). ماتریس تقاطعی 54 جدول (2-3):بررسی مطالعات انجام شده در حوزه ارزیابی عملکرد و مطالعات انجام شده در صنعت لیزینگ. 66 جدول (4-1): رتبهبندی حاصل از آزمون فریدمن برای کل شاخصها 100 جدول (4-2) : رتبهبندی شاخصها بر حسب وزنشان (به صورت نزولی) 101 جدول (4-3) مقادیر شاخصها برای هر شرکت در سال 1387. 103 جدول (4-4): کارایی به دست آمده برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1387. 104 جدول (4-5) ماتریس مقایسات زوجی حاصل از مرحله اول در سال 1387. 108 جدول (4-6): ماتریس تقاطعی برای واحدهای کارا در سال 1387. 110 جدول (4-7): ماتریس مقایسه زوجی مربوط به سال 1387. 111 جدول (4-8): وزنهای به دست آمده از مدل AHP/DEA تقاطعی برای شرکتهای کارا در سال 1387. 111 جدول(4-9): رتبهبندی کامل شرکتها در سال 1387. 112 جدول (4-10) مقادیر شاخصها برای هر شرکت در سال 1388. 115 جدول (4-11): کارایی به دست برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1388. 116 جدول (4-12): وزنهای به دست آمده از مدل AHP/DEA تقاطعی برای شرکتهای کارا در سال 1388. 117 جدول(4-13): رتبهبندی کامل شرکتها در سال 1388. 117 جدول (4-14): مقادیر شاخصها برای هر شرکت در سال 1389. 121 جدول (4-15): کارایی به دست آمده برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1389. 122 جدول (4-16): وزنهای به دست آمده از مدل AHP/DEA تقاطعی برای شرکتهای کارا در سال 1389. 123 جدول(4-17): رتبهبندی کامل شرکتها در سال 1389. 123 جدول (4-18) مقادیر شاخصها برای هر شرکت در سال 1390. 127 جدول (4-19): کارایی به دست آمده برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1390. 128 جدول (4-20): وزنهای به دست آمده از مدل AHP/DEA تقاطعی برای شرکتهای کارا در سال 1390. 129 جدول(4-21): رتبهبندی کامل شرکتها در سال 1390. 129 جدول (4-22): مقادیر شاخصها برای هر شرکت در سال 1391. 132 جدول (4-23): کارایی به دست آمده برای شرکتها با استفاده از مدل DEA در سال 1391. 133 جدول (4-24): وزنهای به دست آمده از مدل AHP/DEA تقاطعی برای شرکتهای کارا در سال 1391. 134 جدول(4-25): رتبهبندی کامل شرکتها در سال 1391. 135 جدول (4-26): نمره کارایی و رتبه هر شرکت در سالهای 1387 تا 1391. 138
شکل ها عنوان شکل صفحه شکل (2-1): چرخه ارزیابی عملکرد برای سازمان (الهی،52:1378)19 شکل (2-2): فرایند ارزیابی عملکرد در سازمان (تولایی، 19:1386)24 شکل (2-3): مدل چارچوب مدوری و استیپل (مدوری و استیپل، 24:2000)28
نمودارها عنوان نمودار صفحه نمودار (2-1): تشریح عملیات لیزینگ در ایران (میری، 130:1389)31 نمودار (3-1): مدل مفهومی و مراحل انجام تحقیق77 نمودار (4-1): کارایی به دست آمده برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال1387113 نمودار (4-2): کارایی به دست برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1388.118 نمودار (4-3): کارایی به دست برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1389.124 نمودار (4-4): کارایی به دست برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1390.130 نمودار (4-5): کارایی به دست برای شرکتها با استفاده از مدل DEA برای سال 1391.136
فصل اول: کلیات تحقیق
امروزه گسترش و توسعه صنعت لیزینگ[1] به عنوان یک ضرورت عمومی در سراسر جهان بر کسی پوشیده نیست. نقش عملیات لیزینگ در چرخه اقتصادی کشورها و اثرات مثبت و اجتنابناپذیری که در ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا و سرانجام توازن منطقی در موازنه پرداختهای جوامع صنعتی و رو به رشد به جای گذاشته، موجب گردیده است، این شیوه اعتباری امروزه با تکیه بر تخصص و ویژگیهای نوین اجرایی بتواند موقعیت خود را به عنوان یکی از مهمترین منابع تأمین اعتبار در سطح اقتصاد داخلی و بینالمللی تصویب نماید. بر این اساس، بخش عظیمی از عملیات مالی سرمایهگذاری و تأمین اعتبار در جهان با استفاده از روشهای نوین لیزینگ انجام میپذیرد، به طوری که بر اساس بررسیهای مؤسسات مطالعاتی اقتصادی معتبر جهان، روش تأمین اعتبارات از طریق لیزینگ، در بین مکانیزمهای گوناگون اعتباری، بعد از وامهای مستقیم بانکی در مرتبه دوم قرار گرفته است. در کشور ما نیز با توجه به وجود نیاز مبرم به چنین شیوه تأمین مالی، شرکتهای مختلفی پا به صنعت لیزینگ نهادند. به نظر پیتر دراکر هنگامی که در یک سازمان تحول ایجاد نمیشود نظام سنجش عملکرد آن باید مورد بازنگری قرار گیرد. بنابراین بررسی روشهای فعلی ارزیابی عملکرد شرکتها برای استفاده بهرهور از منابع و کسب مزیت رقابتی بسیار مهم جلوه میکند. شاخصهای موجود نمیتوانند تصویری یکپارچه و کامل از عملکرد شرکتها ارائه کنند در این میان استفاده از مدل تحلیل پوششی دادهها (DEA)[2] جهت ارزیابی مستمر عملکرد و رتبهبندی شرکتها میتواند راهگشا باشد. به همین دلیل هدف اصلی از انجام این پژوهش ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ با استفاده از کاراترین روش ارزیابی، میباشد.
نقش عملیات لیزینگ در چرخه اقتصادی کشورها و اثرات مثبت و اجتنابناپذیری که در ایجاد تعادل در عرضه و تقاضا و سرانجام توازن منطقی در موازنه پرداختهای جوامع صنعتی و رو به توسعه به جای گذاشته، موجب گردیده است که این شیوه اعتباری، امروز با تکیه بر تخصصها و ویژگیهای نوین اجرایی بتواند موقعیت خود را به عنوان یکی از مهمترین روشهای تأمین اعتبار در سطح اقتصاد داخلی و بینالمللی تثبیت نماید. بر این اساس، تحقیقاً بخش عظیمی از عملیات مالی، تسهیلاتی و سرمایهگذاری و تأمین اعتبار در جهان با استفاده از روشهای نوین لیزینگ انجام میپذیرد. به طوری که بر اساس بررسیهای مؤسسات مطالعاتی اقتصادی معتبر جهان روش تأمین اعتبارات از طریق لیزینگ، در بین مکانیزمهای گوناگون اعتباری، بعد از وامهای مستقیم بانکی در مرتبه دوم قرار گرفته است (آملی دیوا، 1386 :88). رقابت روزافزون در محیطهای اقتصادی، شرکتها را بر آن داشته که پیرامون عملکرد خود هوشیارتر عمل کنند. همانگونه که هر سال میلیاردها دلار صرف مخارج سرمایهای میگردد، مؤثرترین راهها برای تحصیل تجهیزات هر روز بیش از پیش مورد توجه قرار میگیرد. شرکتی که از مؤثرترین روشهای کسب درآمد استفاده میکند، از این رقابت فایده خواهد برد. بنابراین لیزینگ در برابر خرید به عنوان جزء لاینفک تصمیمگیری جهت تحصیل تجهیزات سرمایهای مورد توجه قرار میگیرد (دیلن، 23:1385). در کشور ما نیز با توجه به وجود نیاز مبرم به چنین شیوه تأمین مالی، شرکتهای مختلفی پا به صنعت لیزینگ نهادند. به طوری که بسیاری از شرکتهای دولتی و غیردولتی در حال حاضر در کشور مشغول به فعالیت در این زمینه میباشند. بنابراین شناخت عملکرد شرکتهای لیزینگ میتواند در جهت شروع فعالیتهای جدید و همچنین حفظ فعالیتهای موجود به این شرکتها یاری رساند. لذا مسئلهای که ما در این تحقیق با آن روبرو هستیم این است که عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ در ایران چگونه است؟
1-3-1. اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ نظری امروزه به دلیل تحولات وسیعی که طی نیم قرن اخیر در عرصه اقتصادی جهان، رخ داده است و همچنین تغییر و تحولات گسترده در زمینه عرضه و تقاضا، موجب شده است تا دست اندرکاران سیاستهای اقتصادی در کشورها، برنامههای لازم برای تأسیس شرکتهایی جدید، که میتوانند ابزارهای اعتباری در جهت رشد صنایع و اقتصاد آنها محسوب شوند را در دستور کار خود قرار دهند. شرکتهای لیزینگ از جمله واحدهایی هستند که با تدوین مناسب آئین نامهها و مقررات فعالیت آنها، میتوانند سهم بسزایی در رشد و توسعه اقتصادی کشورها داشته باشند. بر اساس بررسیهای صورت گرفته امروزه بیش از 20 درصد از کل سرمایهگذاری روی تجهیزات در دنیا، از طریق لیزینگ انجام میشود (البته این میزان فقط شامل داراییهای منقول میباشد). مطالعات نشان میدهد که روش تأمین مالی از طریق لیزینگ، در بین مکانیزمهای گوناگون اعتباری، بعد از وامهای مستقیم بانکی در مرتبه دوم قرار گرفته است و بیش از یک سوم اعتبارات از این طریق تأمین میشود. حال با توجه به آنچه که در خصوص ضرورت و اهمیت صنعت لیزینگ گفته شد، این سؤال اساسی مطرح است که نحوه عملکرد شرکتها در صنعت لیزینگ چگونه است؟ غالباً گفته میشود که بدون ارزیابی عملکرد فعلی، هیچ بهبودی حاصل نمیشود. ارزیابیها بر پایه نتایج اندازهگیری فعالیتها و عملکرد صورت میگیرد. معمولاً کارایی و بهرهوری سازمانی با اندازهگیری نتایج عملکرد مورد ارزیابی قرار میگیرد، بنابراین هر سازمانی نیازمند طراحی سیستمی برای اندازهگیری عملکرد میباشد که در خصوص کارایی و اثربخشی فعالیتهای بخشهای مختلف سازمان اطلاعات مربوط، دقیق و به موقع برای تصمیم گیران ارائه نماید (چن، 2009). به طور کلی چنانچه سیستم مالی یک کشور که مؤسسات لیزینگ جزیی از آن هستند کارایی داشته باشند، منابع مالی به صورت بهینه به بخشهای کارای اقتصاد تخصیص مییابد و موجب افزایش تولید، سطح اشتغال و رشد اقتصادی خواهد شد در حالیکه تأمین مالی از طریق لیزینگ یکی از بخشهای حیاتی تأمین مالی مدرن میباشد بنابراین سنجش عملکرد و محاسبه کارایی شرکتهای لیزینگ از اهمیت بسزایی برخوردار است.
1-3-2. اهمیت و ضرورت تحقیق از لحاظ کاربردی از آنجا که هر بنگاه اقتصادی برای ادامه حیات خود در جریان رقابت با سایر بنگاههای موجود در یک صنعت با توجه به رشد فزاینده تکنولوژی و موج گسترده اطلاعرسانی و توسعه خدمات متنوع، همواره باید از پویایی لازم برخوردار باشد، لذا کنترل و ارزیابی مستمر فعالیت آن بنگاه ضرورتی اجتنابناپذیر مینماید، بنابراین شرکتهای لیزینگ نیز به عنوان عضو فعال این سیستم از این قاعده مستثنی نبوده و ارزیابی به گونههای مختلف را در این خصوص میطلبند. علاوه بر این کارایی شرکتهای لیزینگ از جمله موضوعاتی است که هم برای مدیران آنها و سیستم نظارتی و هم برای مشتریان و سایر ذینفعان این شرکتها حائز اهمیت است، چرا که مدیران برای باقی ماندن در عرصه رقابت با سایر شرکتها نیازمند رسیدن به بالاترین سطح کارایی بوده و از طرف دیگر مشتری و سیستم نظارتی میدانند که افزایش کارایی همواره توأم با کاهش قیمت و افزایش کیفیت خواهد بود. بنابراین در این تحقیق علاوه بر ارزیابی عملکرد و تعیین میزان کارایی شرکتها، نه تنها شرکتهای لیزینگ ناکارا رتبهبندی میشوند بلکه شرکتهای کارا نیز رتبهبندی شده که اهمیت این کار از آن جهت است که شرکتهای کارایی که در رتبههای پایینتر قرار گرفتهاند میتوانند در جهت ارتقاء کارایی خود اقدام کنند. با توجه به تمامی مواردی که ذکر شد و همانطور که در فصل دوم تشریح میشود، به دلیل اهمیت بالای ارزیابی عملکرد و از طرف دیگر نقش مهم شرکتهای لیزینگ در توسعه اقتصاد، ارزیابی عملکرد آنها موضوع بسیار مهمی است و پس از بررسی مطالعات پیشین یافت شد که هیچگونه تحقیقی در زمینه ارزیابی عملکرد شرکتهای لیزینگ انجام نشده است بنابراین تمامی این مسائل دلیلی بر انجام این تحقیق شدند.
هدف اصلی این تحقیق «سنجش عملکرد شرکتهای فعال در صنعت لیزینگ با استفاده از تکنیک تحلیل پوششی دادهها (DEA)» میباشد که در طی انجام این پژوهش اهداف فرعی زیر را نیز تحقق خواهیم بخشید؛
1-5-1. سؤال اصلی در این تحقیق از رویکرد تحلیل پوششی دادهها به منظور ارزیابی عملکرد شرکتهای لیزینگ استفاده خواهد شد؛ بنابراین با توجه به استفاده از رویکرد تحلیل پوششی دادهها فرضیهای در نظر گرفته نشده است. لذا سؤال تحقیق به شرح زیر است:
1-5-2. سؤالات فرعی
[1]. Leasing [2] . Data Envelopment Analysis
[شنبه 1399-01-16] [ 11:55:00 ب.ظ ]
لینک ثابت
|